Liderlik ve Yöneticilik Ayrımı
Liderliğin incelenmesi sürecinde karşılan belki de en büyük güçlük, liderlik ve yöneticilik arasındaki benzerlik ve farklılıkların ortaya konulmasında yaşanmaktadır. Liderlik ve yöneticiliğin aynı şey olduğu yönünde görüş bulunmamasına rağmen, ayrımın nerede başladığı, hangi noktalarda somutlaştığı konusu üzerinde tartışmalar sürmektedir. Örneğin Bennis (1999), Kotter (1990) ve Zaleznik (1999) iki alanın bütünüyle farklı olduğunu ileri sürerken, Mintzberg (1990) yöneticilik rollerinin liderlik rolünü de kapsadığını savunmaktadır (Antonakis ve Atvater, 2002:675).
Judge ve Piccola’ya göre, yöneticilik-liderlik ayrımında göze çarpan en büyük farklılık, yöneticiliğin var olan kalıplar içinde faaliyet gösterilmesini, kuralların takip edilmesini gerektirmesi, liderliğin ise, değişimin takip edilmesini ve bunun örgüte adapte edilmesini gerektirmesidir (Judge ve Piccola, 2004:757). Yöneticilik, örgüt amaçlarını gerçekleştirmeye yönelik faaliyetlerin planlanması, örgütlenmesi, yöneltilmesi, koordine edilmesi ve denetlenmesi sürecidir. Liderlik, yönetim eyleminin, büyük ölçüde insana ve duygulara hitap eden yönünü oluşturmaktadır. Bu noktada çalışanların mevcut, fakat saklı, örtülü enerjilerini üretim ve verimlilik için harekete geçirmek, temel hedef olarak ortaya çıkmaktadır. Davis ve Newstrom bu gerçeği aşağıdaki sözlerle vurgulamaktadırlar (Davis ve Newstrom, 1989:205):
“Liderlik, potansiyeli, gerçeğe taşıma sürecidir. Nasıl, gizemli bir
madde tırtılı kelebeğe çeviriyorsa, lider de gizemli doğasıyla, örgütün
potansiyellerini harekete geçirerek onu başarıya taşır.”
Bennis ise yöneticilik ve liderlik arasındaki farkları şu şekilde ortaya koymuştur (Bennis, 1999:49-51) :
1- Yönetici yönetir, lider ‘yaratır’,
2- Yönetici statükoyu kabul eder, lider ona ‘meydan okur’,
3- Yönetici sistem ve yapıya odaklanır, lider ise ‘insanlara’ odaklanır,
4- Yönetici kontrol eder, lider ‘teşvik’ eder,
5- Yönetici işleri doğru yapar, lider ise ‘doğru işleri yapar
Bennis tarafından netleştirilen ve detaylandırılan lider-yönetici ayrımı, bu şekliyle tek bir cümleye indirgenmek istenirse şöyle bir tanım yapmak mümkündür (Gatewood vd.,1995:492): “Yönetim beyni etkiler, liderlik ise duyguları etkiler.” Liderlik, örgütsel hayatın en dinamik unsuru olan insana ve onun duygularına seslenerek vizyon üzerinde odaklanmaktadır (Bellham, 2004).
