Orman Ürünleri Sektörü
Orman Ürünleri ve Sınıflandırılması
Orman ürünleri sanayinin değişik açılardan çeşitli şekillerde sınıflandırılması yapılabilmektedir. Üzerinde daha çok birleşilen şekilde bu sanayi kolunun birinci ve ikinci imalat adı altında iki ana grupta toplandığı görülür. Bazı kaynaklarda bu sıralamaya,”diğer orman ürünleri sanayi” adı altında üçüncü bir grubunda eklendiği görülmektedir. Diğer orman ürünleri sanayi grubu içine; kibrit, müzik aletleri, ahşap oyuncak, silah dipçiği vb. dahil edilmektedir (Turhal, 1988).
Bir başka sınıflandırmaya göre orman ürünleri sanayi, ormanlarda elde edilen ürünlerin sayısı ve çeşidinin çok fazla olması sebebiyle, yapı ve özelliği birbirinden farklı olan çok sayıdaki sanayi kollarından meydana gelir. Genel olarak tasvip gören bir anlayışa göre bunları dört gruba ayırmak mümkündür (Özen,1988).
• Birincil İmalat Sanayi Bu grup yuvarlak odunu doğrudan doğruya hammadde olarak kullanan ambalaj
sandığı da dâhil kereste, her türlü ahşap levha sanayi (kaplama levhaları, kontrplak, kontrtabla, yonga ve lif levhaları) ile kâğıt sanayiden meydana gelir.
• İkincil İmalat Sanayi Bu grup, birincil imalat sanayiden elde dilen yarı mamul ürünleri hammadde olarak
kullanan ahşap parke, doğrama, mobilya, karoser prefabrik ev vb. sanayi kollarından meydana gelir.
• Diğer Orman Ürünleri Sanayi Bu gruba, özel üretim gerektiren kalem, müzik aletleri, ayakkabı kalıbı, ahşap
oyuncak, silah dipçiği vb. sanayi kolları dâhildir.
• Orman Tali Ürünleri Sanayi Ağacın kabuğu, yaprağı, meyvesi, tohumu, reçinesi, sığlası vb ürünlerini
değerlendiren sanayi kolları bu grup içerisinde yer almaktadır.
Günümüzde modern orman işletmeciliği faaliyetleri sonucunda elde edilen orman ürünleri, asli orman ürünleri ve tali orman ürünleri olmak üzere 2 kategori altında toplanmaktadır.
1. Asli Orman Ürünleri
• Tomruk (Kalite ve çap olarak genelde ağacın; tahta, kalas, lata vb şekillerde değerlendirilmesi için ilk aşaması tomruktur.)
• Tel Direği (Yerini günümüzde demir olanlara bıraksa da halen çoğu yerde telefon ve elektrik direği olarak kullanılan genelde 20 cm çapa kadar olan odun hammaddesidir.)
• Maden Direği (Madenlerde; kazılan alanların sağlamlaştırılmasında kullanılır.)
• Sanayi Odunu (Daha çok enerjisinden yararlanılan yakılarak değerlendirilen odun hammaddesi)
• Kağıtlık Odun (Kalitesi yüksek olmayan; ancak yakacak olarak değerlendirilmesi de doğru olmayan, kağıt sanayinde odun hammaddesi.)
• Lif Yonga Odunu( Sunta, lam vs yapımında kullanılan odun hammaddesi)
• Sırık
• Çubuk
• Yakacak Odun (Birçoğumuzun sobasında, şöminesinde ve ocağında yakacak olarak kullandığı ince çaplı odun hammaddesi.)
2. Tali Orman Ürünleri
• Reçine (İlaç, boya gibi birçok alanda kullanılır)
• Çıra (Reçineli odun özü olduğu için tutuşturucu olarak kullanılır.)
• Sığla yağı (Sığlanın kaynağı olan sığla ağacı, yalnız ülkemizde yetişir, yurt dışı ve yurt içinde gıda, tıp, kimya sanayilerinde kullanılır.)
• Defne (Yapraklan baharat olarak kullanılır ve yapraklarından elde edilen madde ilaç ve kimya sanayinde değerlendirilir.)
• Şimşir (Şimşir ağacı yavaş büyüdüğü için sağlam odun oluşturur. Bu odundan da kaşık vb ürünler elde edilir.)
• Kök Odunu (yakacak olarak değerlendirilir.)
• Kekik
• Ada Çayı
• Çam Fıstığı
• Her çeşit bitki soğanı
•Mantarlar
• Kozalak
(Burada belirtilenler dışında birçok tali ürün daha bulmak ya da tali ürün olarak değerlendirmek mümkündür.)
Diğer bir sınıflandırmaya göre ise, hammaddenin çeşidi ve işlenme durumu dikkate alınarak orman ürünleri sanayisi yapı ve özelliği bakımından birbirinden farklı sanayi kollarına ayrılmaktadır. Bu sanayi kollarını iki ana gruba ayırmak mümkündür.
1. Birincil İmalat Sanayi: Bu sanayi kolunda yuvarlak odun doğrudan hammadde olarak kullanılmakta ve yarı işlenmiş hale getirilmektedir. Birincil imalat sanayi de elde edilen ürünler çeşitlerine göre;
a. Bıçkı Sanayi: Kereste, ambalaj, vs.
b. Levha Sanayi: Kaplama, kontrplak, kontrtabla, yonga ve lif levhaları gibi her türlü ahşap levha sanayi.
c. Kağıt hamuru ve Kağıt Sanayi olarak üç gruba ayrılır ( Öncer,1991).
2. İmalat Sanayi: Birinci imalat sanayi tarafından üretilen yarı mamul ürünleri işleyerek, tam işlenmiş mamul olarak üreten bu sanayi kollarını; ahşap parke, doğrama, mobilya, karoser, prefabrik inşaat elemanları vb. ürünleri üreten sanayi kollan oluşturmaktadır. Ayrıca bu grup kalem, müzik aletleri, ayakkabı kalıbı, ahşap oyuncak, silah dipçiği gibi çok geniş bir alanı kapsamaktadır (İlter,1990).
